محمود اعتمادزاده به آذین

محمود اعتمادزاده به آذین

اشعار 1363


بوی گل

شب فرود آمد
باغ را در بستند
پس دیوار بلند
گل ز دیدار کسان پنهان ماند

آرزومند شکیبا را گو دل خوش دار
هر نسیمی که برآمد نفسی در دل شب
در گذارش از باغ
بوی گل را به تو آرد ناچار.—

۱۳۶۳
-------
در برگ ریز جان

وا داده تن به بوسهٔ خورشید خدعه‌ گر
در مهر ماه
پایان جشن و بازی زنبوران
این باغ صد هزارگل رنگبن
-- سرخ و سفید و سبز بنفش و زرد--
با صد هزار خندهٔ مستانه
شمشیر قهر زمستان را
گردن نهاده است

آوه  قضای رفته  برگشت ناپذیر
هنگامهٔ شگرف هماغوشی
با مرگ زندگانی را

هان ای شکوفهٔ غم پائیزی
در برگ ریز جان که بهایش نمی دهند
خوش با شتاب چهره برافروز این زمان
دور است راه تا به شکوفایی بهار.—

 ۱۳۶۳
------
در سالگرد انقلاب

آسمان خورشیدِ روز افروز داشت
چشم هر بیغوله روشن بود
اندرونِ خاک را
آرزوی دستهای ورز می شوراند
شهر می جنبید
مردمان چالاک می رفتند و من همراشان بودم
ای دریغا این چه جادویی ست
چون فرو ماندم
خواب چون شد چشم بندِ دیدۀ بیدار من

یاد دارم بر ستیغ کوه
ابر چادر بست چونان دود
برق دندانها به هم سایید
آب بندِ آسمان شکست و دریا در شیار کوچه ها افتاد
وین شگفتی بین
کودکانم را نشاطِ آب بازی هاست
- مرغ طوفانند و از من زاده اند آری –
پس چرا من
خانه ام زندان شده است و پیکرِ من سنگ بستِ رخنۀ دیوار من. –

۱۳۶۳
------
                    خواب زنداني

خواب وارفته  خواب بي هنگام                خواب صد پاره  خواب بي آرام
خواب از اندهان فراموشي                      دري از هوش تا به بيهوشي
خواب  دلمردگي  پريشاني                     خواب اميد و بيم زنداني
خواب انبوه ياد هاي نژند                       خانه و خانمان  زن و فرزند
خواب نقش آفرين افسونكار                     گل و گلگشت و دشت و كشت و شيار
خواب نقشي كه روزگار سترد                 خواب آن كودكي كه در تو بمرد
خواب بازي به كوچه با پسران                 فحش و فرياد و خشم رهگذران
خواب مشق و كتاب و درس و كلاس          موسم امتحان و هول و هراس
خواب ماشين و راه كوهستان                  خواب آوار سنگ و ره بندان
خواب كشتي و پهنۀ دريا                       خواب پرواز با هواپيما
خواب تحصيل سال هاي فرنگ                افت و خيز جوان كم فرهنگ
خواب پيوند هاي رفته ز ياد                   خواب عشقي كه جنگ داد به باد
خواب آن كز وي ات گزيري نيست           چون وي ات يار دلپذيري نيست
آن كه چل سال در كنارت بود                 در بد و نيك غمگسارت بود
سازگاري ز تو به كم خرسند                  نيكدل  نيكخواه  و نيك پسند
مهربان تازه جان گشاده زبان                  درخور آفرين هر انسان
اينچنين زن چه سان روا دارند                 كه دلش نا روا بيازارند
سر ِ پيريش از بد ِ اختر                         هم پسر در اوين و هم شوهر
آه  روزش چگونه مي گذرد                   هفته و ماه و سال چون سپرد
تاب چون آورد غمي چونين                   خنده بر لب شكفته دل خونين
بر لبش خنده سرفرازي اوست                جنگ با مشكلات بازي اوست
چون بيايد به ديدنم ايدر                        از پسر آردم سلام و خبر
باري اين است اي رگ ِ جانم                  خواب در تنگناي زندانم
يك وجب جايگاه و جاي دو تن                هم در او خورد و خواب و هم ريدن
روز در وي دراز و كوته شب                سفره تا مستراح نيم وجب
شرم داريم و نيست جاي درنگ               " رو به ديوار!" چون گرفتت تنگ
گفتني ها همه به هم گفته                       خرد و ريز آنچه بود بشنفته
اي بسا كز ملال خاموشيم                      گريه گاهي به خنده درپوشيم
بي خبر از گذشت ِ كار جهان                  وابريده  ز گردش دوران
دور و مهجور و زار و بي پيوند              چند بايست بودن اينجا چند
اي خداوند كردگار جهان                       وارهانم به لطف از اين زندان

اوين – بند 209 ، پاييز 1363
    
تا چند
هفتاد ساله کودک جانم را
بر خاکریز شهر به بازی نشانده اند

تا بگذرد زمان – خدا، چه به کندی –
با سنگریزه ها
نقش پرنده و قفس و خانه و درخت
بر خشک بومِ خاک
تصویر می کنم

و زیر لب
تا...... و غلغل و آشوب یادها
از پاره های شعر و ترانه
تاری سبک چو دود
بر خویش می تنم

گسترده است دامن صبرم
دریای من طوفان نمی شناسد گویی
یا آتشم به مجمر دل مرده است
اما ناگهان
از خویشتن بدر شده  درگوشِ ابر و باد
فریاد می زنم
دیگر بس است
تا چند این ستم
این خاکریزهای چو من نیست
جان مرا
نک روزگارِ دانه فشانی است

همشهریان من
ای دوستان دشمن خو
من مرد کارم
گُرد کمانکش اندیشه و قلم
من خواستار پیشی و بیشی
هرگز نبوده ام  امروز هم نی ام

فرمان و سروری
بر هر کسی که خواهد ارزانی
اما بر جان و دل
توفیق خدمت خواهم آیین شهر را
این را زمن دریغ مدارید
امید من تباه مسازید

ای وایِ من
بی بار و درختِ امیدی که کاشتم
تنها و دورمانده بر خاکریز شهر
جز زوزه های باد پاسخ من نیست. –

1364
------

به همسرم

اینچنین زن چه سان روا دارند                       که دلش ناروا بیا زارند
سر پیریش از بدِ اختر                                 هم پسر در اوین و هم شوهر
آه روزش چه گونه می گذرد                         هفته و ماه و سال چون سپرد
تاب چون آورد غمی چونین                          خنده بر لب شکفته دل خونین
بر لبش خنده سر فرازی اوست                       جنگ با مشکلات بازی اوست
چون بیاید به دیدنم ایدر                                از پسر آردم سلام و خبر
باری این است ای رگ جانم                          خواب در تنگنای زندانم
یک وجب جایگاه و جای دو تن                      هم در او خورد و خواب هم ریدن
روز در وی دراز و کوته شب                       سفره تا مستراح نیم وجب
شرم داریم و نیست جای درنگ                      رو به دیوار چون گرفتت تنگ
گفتنی ها همه به هم گفت                              خرد و ریز آنچه بود بشنفته
ای بسا کز ملال خاموشم                               گریه گاهی به خنده در پوشم
بی خبر از گذشت کار جهان                          وابریده زگردش دوران
دور و مهجورو زار و بی پیوند                      چند بایست بودن اینجا چند
ای خداوند کردگار جهان                               وارهانم به لطف از این زندان

اوین – بند 209
پاییز 1364
-----------

در پیلۀ غم

مرا بس با غم تو آشنایی                           مبادا هرگزم زین غم رهایی
دلم غمخانۀ مهرت شد آن روز                   که یک دم آمدی در خودنمایی
چه بود آن جاده یی دیدار یک دم                چه بود آن نوش و ناز و دلربایی
جهان گم شد زمن من ماندم و تو                 در آن پاکیزه دیدارِ خدایی
تو را دیدم چه می گویی ندیدم                    بدور از من گزافِ خودستایی
سروشم گفت با آوای تندر                         زخود بیرون شود او شو چه پایی
سروش آنجا که باشد خود تو بودی             که بر خوانت نشاندی مینوایی
دریغا کآن دمی بود وخزان شد                  چنان جشن بهار روشنایی
به خود در ماندم و در خود شکستم             نه با کس دوستی نه دشمنایی
کنون آواره گرد کوه و دشتم                     تو را جویان به کشکول گدایی
به هر در می زنم در راه و بیراه               مگر تا بینمت کز در درآیی
بپرس از من که هستم وز کجایی               که وا دادم که یی و از کجایی
مرا در پیلۀ غم خامشی به                       چه می خواهی زمن دستانسرایی

1364
-----

No comments:

Post a Comment